81- عبارت « در پیش سخن دیگران افتادن » یعنی چه؟ یعنی در میان سخن دیگران سخن گفتن است.

82-  عبارت « عنان را گران کرد » یعنی چه؟ افسار اسب را کشید و ایستاد.

83-  عبارت « سر به گَرد آوردن » یعنی چه؟ شکست دادن.

84- عبارت « تو قلب سپه را به آیین بدار » یعنی چه؟ تو قلب سپاه را نگه داری کن.

85- عبارت « مفلس دژ رویین است » یعنی چه؟ یعنی آدم فقیر با روین است که نمی توان فتحش کرد.

86- عبارت « سَماع را چه کند جسمانی » یعنی چه؟ یعنی تن پرور به سماع نیازی ندارد.

87- عبارت « همه کارة هیچکاره » یعنی چه؟ یعنی کسی که همه چیز را می داند و در واقع هیچ چیز نمی داند.

88- عبارت « سر کلاف به دست دادن » یعنی چه؟ یعنی موضوعی پیچیده را باز کردن، اصل و منشأ قضیه یی را روشن کردن.

89- عبارت « دری که به باغ بینش ما گشوده ای هزار بار خیبری تر است » یعنی چه؟ یعنی دری را که روی اندیشه ما گشوده ای هزار بار از در خیبر بزرگتر است.

90- عبارت « با چشمانی یتیمِ ندیدنت » یعنی چه؟ یعنی به خاطر ندیدن تو یتیم هستند.

91- عبارت « سر به جیب مراقبت فرو بردن » یعنی چه؟ یعنی در حالت تأمل و تفکر عارفانه قلب خود را از همه چیز غیر خدا حفظ کردن.

92- عبارت « پنج آسیا گرد باشد » یعنی چه؟ یعنی پنج آسیا می گردد.

93- عبارت « بر بساطی که بساطی نیست » یعنی چه؟ اوضاع نامساعد.

94- عبارت « داستان از میوه های سر به گردون سایِ اینک خفته در تابوت پست خاک می گوید» یعنی چه؟ پاییز از میوه های حکایت دارد که روزی سر به اوج آسمان داشته و امروز در دل خاک نهفته اند.

95- عبارت « ریسمان خویش به دست دیگری تابیدن » یعنی چه؟ یعنی انجام کار خود را از دیگران خواستن.

96- عبارت « طومار کسی را پیچیدن » یعنی چه؟ آن کسی را به کنار گذاشتن.

97- عبارت « ساعت بیداری ستارگان فرا رسیده است » یعنی چه؟ یعنی شب شده است.

98- عبارت « از چاله به چاه افتادن » یعنی چه؟ یعنی از رنج اندک به رنج فراوان افتادن.

99- عبارت « در خواب  شدن » یعنی چه؟ یعنی مُردن.

100- عبارت « خاک مرده بر فرق پاشیدن » یعنی چه؟ یعنی بیچارگی و سکوت و خاموشی را حاکم کردن.

101- عبارت « به ترکستان افتاده » یعنی چه؟ یعنی به مقصد نرسیدن، بیراهه رفتن.

102- عبارت« نوبة کدخدایی به نظر می رسد » یعنی چه؟ یعنی نوبت ریاست به نظر واگذار می شود.

103- عبارت « دامان گل و لاله کشیدن » یعنی چه؟ یعنی در کنارِ گل و لاله بودن و از زیبایی آنها برخوردار شدن.

104- عبارت « در دل غنجه خزیدن » یعنی چه؟ یعنی به اعماق زیبائی ها نفوذ کردن.

105- عبارت « بر خویشتن دیده گشادن » یعنی چه؟ یعنی خود را شناختن.

106- عبارت « مُهر از سر نامه برگرفتم » یعنی چه؟ نامه را گشودم.

107- عبارت « کلبه را طبلة عطار دیدم » یعنی چه؟ یعنی کلبه را مُعطر و خوشبو دیدم.

108- عبارت « خسوف های کژخیم شکوهش را به ستیز برمی خیزاند » یعنی چه؟ یعنی حوادث ناگوار، شکوه جوانی را تهدید می کنند.

109- معنی عبارت « به باب خواجه هیچ قصدی نکردم و کسان خواجه را نواخته داشتم » چیست؟ یعنی درباره ی خواجه هیچ کار بدی نکردم و بستگان خواجه را مورد لطف قرار دادم.

110- معنی عبارت « این همه اسباب منازعت و مکاوحت از بهر حطام دنیا به یک سو نهادم » چیست؟ یعنی این همه وسایل ستیزه از جنگ را به خاطر مال بی ارزش دنیا کنار گذاشت.

111- معنی عبارت « جهان خوردم و کارها راندم » چیست؟ یعنی از جهان برخوردار شدم و کارهای مهم انجام دادم.

112- معنی عبارت « امیر از آن جهان آمده به خیمه فرود آمد و جامه بگردانید » یعنی چه؟ یعنی امیر از مرگ نجات یافته، به خیمه آمد و لباهایش را عوض کرد.

113- منظور از عبارت « خروس قندی می دهند و طلا می گیرند » چیست؟ یعنی چیز های بی ارزش می دهند و چیزهای با ارزش را می گیرند.

114-منظور از عبارت « هول عیاری ای کرده است » چیست؟ یعنی دستبردی جانانه زده است.

115- منظور از عبارت « نُه کرسی فلک را از زیر پای قزل ارسلان بکشند» چیست؟ یعنی گردن کشان را از قدرت بیندازند، از تخت به زیر کشند.

116- منظور از عبارت « لباس می پوشد تا خود را بپوشد » چیست؟ یعنی لباس برای او به منزله حریم است و یک وسیله خود نمایی و ظاهر سازی نیست.

117- منظور از عبارت « لباس پوست دوم انسان نیست، خانه اول اوست » چیست؟ یعنی لباس جزئی از وجود انسان است و نخستین وسیله شناخت شخصیت انسان می باشد.

118- منظور از عبارت « لباس انسان پرچم وجود اوست » چیست؟ همان طوری که پرچم نشان دهنده هویت و ملیت یک کشور است لباس هم شخصیت و هم فرهنگ انسان را نشان می دهد.

119- منظور از عبارت « فراغت با فاقه نپیوندد و جمعیت در تنگدستی صورت نبندد » چیست؟ یعنی آسایش خاطر با فقر جور در نمی آید و آرامش خیال با فقر و تنگ دستی میسر نمی شود.

120- منظور از قلم در عبارت « با این قلم نوشتم » چیست؟ سبک است.

121- منظور از عبارت « شمار آن به قیامت مرا باید داد » چیست؟ در قیامت باید من حساب آن را پس بدهم.

122- منظور از عبارت « نیک از جای برشد » چیست؟ کاملاً عصبانی شد ( از کوره در رفت ).

123- منظور از « یک سبد میوه ی خورشید » چیست؟ روشنایی معنوی و بصیرت و معرفت و آگاهی .

124- منظور از عبارت « هر یک خود را می کوشید » چیست؟ یعنی هر کدام برای رهایی خود تلاش می کرد.

125- منظور از عبارت « به پاسخ آن که از وی رفت، گرفتار » چیست؟ یعنی به خاطر کارهای زشتی که در دنیا انجام داد گرفتار است.

126- منظور از « هفت خطه » چیست؟ کنایه از نهایت نیرنگ بازی است. توضیح آنکه در گذشته جام شراب هفت خط داشته است و کسی که تا خط هفتم می نوشید نشانگر توانایی خارق العاده او در این کار بود.

127- مقصود از عبارت « نرون مُرد، اما رم نمرد » چیست؟ نرون با آن همه ظلم و ستم که کرده بود مرد ولی رم هنوز زنده است.

128- مقصود از عبارت « با چشم هایش می جنگد » چیست؟ یعنی با نگاه و بینش آگاهی می جنگد.

129- مقصود از « بهره ی خویش، از جوانی به حسب طاقت بردار» یعنی چه؟ تا می توانی از جوانی استفاده کن.

130- مقصود از عبارت « مرا نیز از عهده ی لوازم ریاست بیرون باید آمد و مواجب سیادت را به ادا رسانید » چیست؟ رهبران و بزرگان باید حق پیروان و مُریدان و رهروان خود را به شایستگی ادا کنند و به وظایف خود عمل نمایند.

131- مفهوم عبارت « ماشاء الله هفت قرآن به میان » چیست؟ برای پرهیز از بدی و دور شدن از مُصیبت، این جمله به صورت دعا به کار می رود.

132- مفهوم عبارت « با تازیانه ی هشتاد زخم، بر خود حد زدی » چیست؟ در غزوه ی اُحد امام علی با همه وجود از اسلام و پیامبر دفاع کرد و بیش از هشتاد زخم برداشت. در احکام شرعی کسی که شراب بخورد حد بر او جاری می شود و هشتاد تازیانه می زنند. شاعر امام علی را مست شراب حق توصیف می کند و هشتاد زخم غزوه اُحد را تازیانه هایی می داند که به منزله حد بر بدن او نواخته شده است.

133- از عبارت « مشتی رند را سیم دادند که سنگ زنند » چه پیامی را می توان استنباط کرد؟ محبوبیت حسنک که مردم حاضر نشدند به او سنگ بزنند.

134- مفهوم عبارت « لِلهِ دَرُ کُما » چیست؟ جمله ی دعایی است به معنای خدا خیرتان بدهد.

135- منظور از عبارت « عند ربهم یزرقون » چیست؟ یعنی نزد خداوند روزی می خورند.

136- عبارت « المُلکُ یَبقی مَعَ الکفر و لاَ یبقی مَع الظلم » یعنی چه؟ حکومت با کفر پایدار می ماند ولی با ظلم نه.

137- « وَلَکُم فیِ القصاصِ یا اَولی الالباب » یعنی ای خردمندان حکم قصاص برای حفظ حیات شماست.

138- مفهوم آیه ی شریفه ی « ان الله لا یُغیرُ ما بِقوم حتی یُغیروا ما بأنفِسهِم » چیست؟ خداوند سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی دهد مگر اینکه با دست خودشان.

139- منظور از عبارت « قولواالحق ولو علی انفسکم » چیست؟ یعنی حق را بگویید هرچند به زیان شما باشد.

140- منظور از عبارت « لَیس لوقعتِها کاذِبَه » یعنی چه؟ یعنی در واقع شدنش هیچ دروغی نیست.

141- عبارت « الدنیا مزرعه الاخره » یعنی چه؟ یعنی دنیا کشتزار آخرت است.

ادامه مطلب در بخش نهم